Het persoonsgebonden budget (kortweg pgb) is een fraudegevoelig systeem dat ruimte biedt aan malafide zorgverleners die kwetsbare cliënten oplichten. Hoe werken de fraudeurs? Hoe kunnen we pgb-fraude voorkomen? Daarover maakte Moondocs een film en educatieve clips, met financiële steun van SASS. Carolijn Borgdorff, producent-directeur van Moondocs, vertelt wat de impact is van de film. “Wij proberen altijd veerkracht centraal te stellen in onze films. Als je veerkrachtig wilt worden als ontvanger van zorg, dan moet je weten hoe zo’n fraudesysteem werkt.”
Hoe bewijs je opzettelijk sjoemelen in de zorg? Dat is ontzettend complex. Een fout kan ontstaan door onkunde of nalatigheid. Een vermoeden is niet genoeg, voor fraude moeten opzet en financieel gewin bewezen worden. Hoe toon je dat aan? Dat is iets dat filmmaakster Nikki van Westen wilde weten. Zij diende haar plan in voor de aanmoedigingsprijs van het Fraude Film Festival.
“Het Fraude Film Festival is een relatief nieuw festival”, vertelt Carolijn Borgdorff. “Ik zit in de jury van de aanmoedigingsprijs voor documentairemakers. Het plan van Nikki van Westen over pgb-fraude kwam in 2015 als winnaar uit de bus. Vervolgens hebben wij bij Moondocs gezegd: Dit is zo belangrijk dat we het willen produceren. Wat ik vooral interessant vind, is hoe kwetsbare mensen die zorg nodig hebben zo eenvoudig en platvloers belazerd worden, om het zo maar te zeggen. Zo zijn we aan de slag gegaan om De Zorgdetectives te maken.”
De Zorgdetectives vertelt van een team fraudebestrijders van een zorgverzekeraar, die het opneemt tegen het groeiende aantal pgb-fraudeurs in Nederland. “De fraudeurs schrijven hoge facturen voor 24-uurs zorg”, licht Carolijn toe. “Maar uiteindelijk komen ze maar een uurtje per week. Soms zetten ze zelfs handtekeningen namens hun cliënten en doen zich voor als familielid wanneer de verzekeraar belt. Die praktijken willen we in De Zorgdetectives belichten.”
“Het is een precair onderwerp, dat te maken heeft met privacy en ingewikkelde constructies. De research heeft lang geduurd. We wilden de systemen inzichtelijk maken. Dat lukte omdat we met het fraudeteam van een zorgverzekeraar mochten meekijken. Toen deed zich een casus voor die alles in zich had om dit onderwerp te belichten en konden we gaan draaien. Mede dankzij de steun van SASS. SASS zag als een van de eerste fondsen het belang van deze film.
Omdat het onderwerp zo belangwekkend is, hebben we ook educatiemateriaal gemaakt. Van de film en het ruwe materiaal zijn zes clips gemonteerd. Deze clips worden ingezet bij interne trainingen van verzekeraars. De clips inclusief het lesmateriaal dat we erbij leveren, maken een verdiepende slag om fraude in de zorg te herkennen. De film zelf heeft een week gedraaid op het Fraude Film Festival van dit jaar. Nu zijn we heel druk met distributie. De film gaat vertoond worden op congressen en medewerkersbijeenkomsten.”
“Ik hoop en verwacht dat de impact van De Zorgdetectives groot wordt, dat er een bewustwording komt op meerdere niveaus. Nu nog kunnen verzekeraars en gemeentes geen gegevens over zorgbureaus uitwisselen. Dat moet op beleidsniveau worden aangepakt. Verzekeraars en gemeenten moeten gezamenlijk kunnen optrekken tegen een frauduleus zorgbureau. In de zaal bij het Fraude Film Festival zaten ook mensen van overheidswege. Zij zijn nu hopelijk alert op het onderwerp.
Verder moet de informatie vooral bij de zorgbehoevenden komen. Zij moeten weerbaarder worden. Maar dat is een lastig aspect. Mensen die zorg ontvangen zien zorgverleners als familie, er ontstaat een band, ze vertrouwen hun zorgverlener. Het is heel ingewikkeld om dan te zeggen: Controleer degene die je vertrouwt. De verzekeraar of de kring om de zorgbehoevende heen zou hier een rol in moeten spelen. Zij kunnen zorgbehoevenden informeren over het gemak waarmee fraude gepleegd kan worden. Kennis hiervan maakt hen weerbaarder.
Ik denk dat onze film echt het verschil kan maken. Dat is ook wat SASS erin zag. Het vertrouwen dat ze hadden in onze professionaliteit was heel prettig.”
Terug naar het project of project overzicht